CALL FOR PAPERS Johannes Goedaert Conferentie: leven, werk en inspiratie

Vrijdag en zaterdag 15 en 16 maart 2019, University College Roosevelt, Middelburg Opening met publiekslezing & debat, 14 maart 2019 (ZB, Middelburg)

Aan het University College Roosevelt in Middelburg wordt op vrijdag en zaterdag 15 en 16 maart 2019 de Goedaert Conferentie gehouden over het leven, werk en de inspiratie van de Middelburgse entomoloog en fijnschilder Johannes Goedaert. Deskundigen uit verschillende disciplines zullen inzicht geven in het entomologisch werk van Goedaert (zowel inhoudelijk als boekhistorisch), in de Middelburgse kenniscontext (verzamelcultuur, omgang met naturalia en exotica, schilderkunst, de medische cultuur, de natuurfilosofie, de boekcultuur) en in de wereld van zijn lezers en critici (zowel tijdens zijn leven, als gedurende zijn lange Nachleben). Tenslotte zullen ook moderne entomologen verslag doen van hun confrontatie met het werk van Goedaert.

Johannes Goedaert werd in 1617 in Middelburg geboren en woonde er aan het Molenwater. Hij besteedde er zijn gehele leven aan het opkweken van larven van insecten. Dit deed hij om te kunnen waarnemen, beschrijven en afbeelden hoe de larven of rupsen zich ontwikkelden, zoals van rups tot pop en vlinder, of van made tot pop en vlieg. Zijn waarnemingen werden vanaf 1660 gepubliceerd in de driedelige serie Metamorphosis Naturalis. Zijn publicaties bevatten niet alleen levendige beschrijvingen, maar ook prachtige illustraties, die door Goedaert zelf zijn gemaakt en op verzoek ook door hem werden ingekleurd. Hij was immers niet alleen een grensverleggend entomoloog, maar ook een getalenteerd fijnschilder, tekenaar en etser.

Het eerste deel van Metamorphosis Naturalis werd in 1660 door de Middelburgse drukker Jaques Fierens uitgegeven. In 1667 verscheen een tweede deel. Na Goedaerts overlijden in januari 1668 verscheen deel drie postuum in 1669. Naast de Nederlandstalige editie bracht Fierens de driedelige serie ook in het Latijn en Frans uit. De Engelse geleerde Martin Lister schreef Engelse en Latijnse bewerkingen van Metamorphosis Naturalis, waarin hij de volgorde van Goedaerts bevindingen aanpaste. Metamorphosis Naturalis werd een internationale bestseller.

Johannes Goedaert was de ontdekker van de metamorfose van insecten. Hij legde daarmee een belangrijke basis voor de wetenschap van de entomologie. Meer dan honderd Europese soorten werden door hem voor het eerst beschreven, soorten die hij als eerste een Nederlandse naam gaf. Op zijn werk is eeuwenlang, tot op de dag van vandaag, voortgebouwd. In de zeventiende eeuw inspireerde hij ondermeer Christiaan Huygens, Johannes Swammerdam, Maria Sibylla Merian en Stephan Blankaart. In de achttiende eeuw verwees Linnaeus in zijn Systema Naturae naar 70 afbeeldingen van Goedaert. Kunstenaars die zich tot in onze tijd door Goedaert laten inspireren zijn Anita Albus en Wim Hofman.

Het doel van de Goedaert Conferentie is drieledig. Allereerst willen we Goedaert de erkenning en waardering geven die hem gezien zijn uitzonderlijke prestaties en diepgaande invloed toekomt. Ten tweede willen we verder onderzoek naar hem, zijn werk, nalatenschap en omgeving stimuleren. Ten derde hopen we dat hij velen tot inspiratie blijft dienen.

Gevraagde bijdragen: voor deze conferentie zoekt het comité bijdragen die vanuit historisch, filosofisch, taalkundig, ecologisch, entomologisch, kunstzinnig en boektechnisch perspectief het denken en de werkwijze van Goedaert belichten. Een deel van de conferentie zal gewijd zijn aan pogingen het werk van Goedaert te verbinden aan hedendaagse vraagstukken op het gebied van kunst en wetenschap. We verwelkomen ook niet-traditionele vormen van informatie-overdracht.

Doelgroep: de Goedaert Conferentie wil een publiek bijeenbrengen van Goedaert-kenners, onderzoekers van en geïnteresseerden in de geschiedenis van wetenschap, cultuur en taal, en liefhebbers van de natuur en de insectenkunde. Jonge natuurliefhebbers kunnen in een speciaal programma-onderdeel in de geest van Goedaert naar de wereld leren kijken.

Het Goedaert Conferentie Comité bestaat uit: Kees Beaart, samensteller en auteur van Johannes Goedaert Fijnschilder en Entomoloog en initiatiefnemer van de Goedaert tentoonstelling Uyt Eygen Ervarentheyd die van november 2016 tot oktober 2017 in het Zeeuws Museum werd gehouden; kunstenaar Sophie Krier, de curator van deze tentoonstelling; Arjan van Dixhoorn, bijzonder hoogleraar in de geschiedenis van Zeeland in de Wereld; en Veronica Frenks, zelfstandig onderzoeker met een grote expertise in het Zeeuwse verleden.

Voor informatie/vragen/belangstelling kan contact worden opgenomen met Kees Beaart: keesbeaart@gmail.com, telefoon 0639666520. Voor specifieke vragen aan Veronica Frenks: veronica@frenks.com.Voor specifieke vragen aan Sophie Krier: sophie@sophiekrier.com

Voorstellen voor een bijdrage aan de Goedaert Conferentie kunnen tot zaterdag 3 november 2018 worden ingediend bij Arjan van Dixhoorn, e-mail: a.vandixhoorn@ucr.nl.

Digitale edities op de DNBL:

Johannes Goedaert, Metamorphosis Naturalis, ofte historische beschryvinghe vanden oirspronk, aerd, eygenschappen ende vreemde veranderinghen der wormen, rupsen, maeden, vliegen, witjens, byen, motten ende dierghelijcke dierkens meer; niet uyt eenighe boecken, maer alleenelijck door eygen ervarentheyd uytgevonden, beschreven, ende na de konst afgeteyckent (Middelburg, Jacques Fierens, 1660). http://www.dbnl.org/tekst/goed012meta01_01/index.php

Johannes Goedaert, Metamorphosis Naturalis, ofte Historische Beschryvinge van den Oirspronk, aerd, eygenschappen ende vreemde veranderingen der wormen, rupsen, maeden, vliegen, sprinck-hanen, witjens, byen, motten ende diergelijcke dierkens meer; niet uyt eenighe Boecken, maer door eigen ervarentheyt uytgevonden, beschreven, ende na de konst afgeteikent. Het tweede deel (Middelburg, Jacques Fierens, 1667). http://www.dbnl.org/tekst/goed012meta02_01/index.php

Johannes Goedaert, Metamorphosis Naturalis, ofte Historische Beschryvinge van den Oirspronk, aerd, eygenschappen ende vreemde veranderingen der wormen, rupsen, maeden, vliegen, sprinck-hanen, witjens, byen, motten ende diergelijcke dierkens meer; niet uyt eenighe Boecken, maer door eigen ervarentheyt uytgevonden, beschreven, ende na de konst afgeteikent. Het derde en laetste deel (Middelburg, Jacques Fierens, 1669). http://www.dbnl.org/tekst/goed012meta03_01/index.php