Promotie Irmgard Fuchs op Reinhart Fuchs, Van den vos Reynaerde en Reynaerts historie

10.02.2023 | Hans Beelen

Vandaag verdedigt Irmgard Fuchs  haar proefschrift ‘Konzepte von Ehre und Treue in der mittelalterlichen deutschen und niederländischen Tierepik’, waarin ze voor het eerst een grondige vergelijking maakt tussen de Duitse en Nederlandse Reynaert-tradities. Fuchs betoogt dat de beroemde middeleeuwse verhalen over Reynart de Vos een voortdurende en felle kritiek gaven op machthebbers en hovelingen die hun eigenbelang boven het algemeen welzijn stelden. 

Eer en trouw

Fuchs vergeleek twee verteltradities uit de Germaanse dierenepiek: de kortstondige Duitse traditie die slechts uit ‘Reinhart Fuchs’ (twaalfde eeuw) bestaat en de langdurige en invloedrijke Nederlandse traditie die in de dertiende eeuw met ‘Van den vos Reynaerde’ begint en in de veertiende en vijftiende eeuw een vervolg krijgt met ‘Reynaerts historie’.

In haar vergelijking legt Fuchs de focus op eer en trouw – twee categorieën die in de middeleeuwen een centrale rol speelden in de feodale verhouding tussen een koning en zijn dienaren. Een ideale dienaar is zijn heer welgezind en verricht trouwe diensten waardoor zijn heer eer kan verkrijgen.

Middeleeuwse dierenepiek als kritiek

Fuchs laat zien dat de hofkritiek in alle drie de verhalen sterk vergelijkbaar is, ook al bespreken ze het hoofse ideaal heel verschillend. De kritiek richt zich ten eerste op koningen en dienaren in hoge machtsposities, schrijft Fuchs. Zij vinden hun eigen behoeften belangrijker dan het algemeen welzijn van de gemeenschap en streven naar persoonlijke eer (zoals heerschappij, bezit, rijkdom of voordelen).

Ten tweede richt de kritiek zich op de feodale verhouding. Deze wordt weliswaar geacht stabiliserend te werken en zekerheid te bieden, maar zelfgenoegzame heersers en ontrouwe dienaren misbruiken die verhouding om zichzelf te bevoordelen – ten koste van de gemeenschap als geheel.

Begindatum en -tijd 10 februari 2023 14:15
Einddatum en -tijd 10 februari 2023 15:15

Promovendus Irmgard Fuchs
Proefschrift Konzepte von Ehre und Treue in der mittelalterlichen deutschen und niederländischen Tierepik
Promotor(es) Prof. dr. S. Köbele en Prof. dr. P.W.M. Wackers

 

Bron: Persbericht Universiteit Utrecht/neerlandistiek.nl

Het proefschrift kan hier worden gedownload.